شرایط تصمیم‌گیری در پایتون با elif و else
در برنامه‌نویسی، ساختارهای شرطی ابزارهای اساسی برای کنترل جریان اجرای کد هستند. در پایتون، پس از دستور if می‌توانیم از elif و else برای ایجاد شاخه‌های تصمیم‌گیری پیچیده‌تر استفاده کنیم.
تفاوت کلیدی بین elif و else
| دستور |
کاربرد |
مثال |
| elif |
بررسی شرط جدید در صورت عدم تحقق شرط قبلی |
if x > 10: ... elif x > 5: ... |
| else |
اجرای کد در صورت عدم تحقق تمام شرایط قبلی |
if x > 10: ... else: ... |
نکته: می‌توانید تعداد نامحدودی elif بین if و else قرار دهید، اما else همیشه باید در انتها باشد.
مثال کاربردی با elif
فرض کنید می‌خواهیم برنامه‌ای بنویسیم که نمره دانشجو را دریافت و وضعیت تحصیلی او را مشخص کند:
grade = 85
if grade >= 90:
print("عالی")
elif grade >= 80:
print("خیلی خوب")
elif grade >= 70:
print("خوب")
elif grade >= 60:
print("قابل قبول")
else:
print("نیاز به تلاش بیشتر")
در این مثال، برنامه به ترتیب شرایط را بررسی می‌کند و به محض یافتن اولین شرط درست، بقیه بلوک‌های elif و else را نادیده می‌گیرد.
ترتیب اهمیت در شرایط
هنگام استفاده از elif، ترتیب نوشتن شرایط بسیار مهم است. همیشه باید شرایط خاص‌تر را قبل از شرایط عمومی‌تر قرار دهید:
- شرایط با محدوده‌های کوچک اولویت دارند
- شرایط انحصاری قبل از شرایط کلی
- استثناها قبل از قاعده کلی
برای یادگیری عمیق‌تر می‌توانید به آموزش جامع سایت مکث مراجعه کنید.
جایگزین‌های elif در موارد خاص
در برخی موارد می‌توان از ساختارهای جایگزین به جای elif های متوالی استفاده کرد:
- استفاده از دیکشنری برای نگاشت مقادیر
- پیاده‌سازی الگوی طراحی Strategy
- استفاده از توابع برای هر شرایط خاص
این روش‌ها زمانی مناسب هستند که تعداد شرایط بسیار زیاد باشد یا هر شرط نیاز به پردازش پیچیده‌ای داشته باشد.
